Basınç Ölçümünde Patlamaya Karşı Koruma
Patlamalar şiddetli olabilir ve arkalarında büyük miktarda hasar bırakma eğilimindedir. Bunu akılda
tutarak, potansiyel olarak patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere elektronik cihazlar üretirken
nihai amaç, patlamaları tamamen önlemektir. KELLER Druckmesstechnik AG, 1988'den beri patlayıcı
ortamlarda kullanıma yönelik ürünler üretmektedir. Bu sertifikalı ürünler, çok çeşitli kullanım
durumlarında güvenli çalışmayı sağlar.
Patlamaların etkileri
Toulouse'daki Totalfinaelf'te patlama*
21 Eylül 2001'de TotalFinaElf şirketine ait bir fabrikada 300 ton suni gübre patladı. Patlamada 22 çalışan ve
7 bölge sakini hayatını kaybederken, 2500 kişi de yaralandı. Daha önceki endüstriyel felaketlerde olduğu gibi riskler önceden biliniyordu ancakkazanın ardından kesin sebepler belirsizliğini korudu.
Wuppertal'daki Bayer'de patlama*
8 Haziran 1999'da Bayer AG'nin Wuppertal'deki fabrikasında bir patlama ve ardından yangın çıktı. Bu felaket,
100'den fazla kişinin yaralanmasına ve milyonlarca dolarlık hasara yol açmasının yanı sıra, kazan dairesinin
çevresinde molozlarla dolu bir manzara bıraktı. Şans eseri kazada can kaybı yaşanmadı ancak açığa çıkan
kimyasallar ve is, sayısız insanda uzun sürelinefes darlığı, baş ağrısı, mide bulantısı, göz ve cilt tahrişine
neden oldu.
Patlamalara ne sebep olur?
Patlama, gaz, toz, buhar veya sis formundaki yanıcı bir maddenin oksijenle birleşip büyük miktarda enerji
açığa çıkardığı ani bir kimyasal reaksiyondur. Karışım çok spesifik bir konsantrasyon oranına ulaşırsa bu
durum patlayıcı bir atmosfere yol açar. Konsantrasyon çok yüksekse (zengin karışım) veya çok düşükse
(zayıf karışım), sabit bir yanma reaksiyonu meydana gelir, ancak patlama olmaz. Karışım yalnızca
üst ve alt patlama limitleri arasındaysa tutuşma anında patlayıcı davranış sergileyecektir. Ortam basıncı ve
havadaki oksijen oranı patlayıcı atmosferin sınırlarını etkiler.
Patlamaya karşı koruma
Yaklaşık bir asır önce, patlamaya karşı koruma için her şeyi kapsayan hükümlerin gerekliliği ve önemi,
geçmişte yaşanan pek çok yıkıcı kaza tarafından ortaya konmuştu. O zaman ilk ulusal yönetmelik ve
kanunlar çıkarıldı ve bunlar 1994 yılına kadar yürürlükte kaldı. 1994'ten beri patlamaya karşı koruma
Avrupa direktiflerinde düzenlenmiştir:
• ATEX 95 or 94/9/EC (Ekipman Direktifi)
• ATEX 137 or 1999/92/EC (İşyeri Direktifi)
Potansiyel olarak patlayıcı ortamlarda faaliyet gösteren işletmelerin, patlamaları önlemek için en az iki
önlemin alındığından emin olması gerekmektedir. Birincil önlem, işletmeci şirketin başlangıçta patlayıcı
bir atmosferin oluşmasını önlemesini gerektirir. Konsantrasyon oranı aşağıdaki önlemler kullanılarak
değiştirilebilir ve tehlikesiz hale getirilebilir:
• Yanıcı maddelerin tehlikesiz alternatiflerle değiştirilmesi.
• Yanıcı maddeleri nötralize eden nitrojen karbondioksit vb. eklenmesi
• Konsantrasyonu sınırlamak için doğal veya mekanik havalandırma kullanmak.
Patlamaya dayanıklı bir ortam oluşturmak mümkün değilse daha sonra ikincil bir önlem olarak risk
potansiyeline göre üç tehlikeli bölgeye ayrılması gerekmektedir. Bu üç bölge; patlayıcı bir atmosferin
her zaman mı, aralıklı olarak mı yoksa kısa süreliğine mi oluşabileceğini belirtir. Patlayıcı bölgelerde
kullanılmak üzere tasarlanan cihazlar buna göre seçilebilir.
Patlamaya dayanıklı ürünler
Potansiyel olarak patlayıcı bir ortamda kullanılan ürünlerin, mevcut tehlike sınıfı için gerekli korumayı
sağlayacak şekilde tasarlanması gerekir. Patlamaya dayanıklı ürünler çeşitli direktif ve standartlara tabi
olduğundan her zaman gerekli koruma sağlanmaktadır. Coğrafi konuma bağlı olarak farklı lisanslama
kurumları ve standartlar dizisi vardır.
Yanıcı madde içeren patlayıcı bir atmosfer için konsantrasyon aralığı ©KELLER Pressure
Avrupa pazarına yönelik patlamaya dayanıklı ürünler test ediliyor ve Avrupa Direktifi 2014/34/ EU'ya
göre sertifikalıdır (orijinal Direktif 94/9/EC'nin yerine geçer). Bu pazara yönelik tüm ürünler EN 60079
standartlarına göre tasarlanmalıdır.
Bu standartlar, gaz ve toz patlaması riski olan alanları kapsamakta ve ürünleri tutuşma türlerine göre
sınıflandırmaktadır.Bunlar, potansiyel olarak patlayıcı bir ortamda herhangi bir ateşlemeyi tetikleyemeyecek
şekilde işletim ekipmanının nasıl inşa edilmesi gerektiğini tanımlar.
KELLER'den kendinden emniyetli basınç ölçüm teknolojisi
Tip d (aleve dayanıklı muhafaza - flameproof) ve tip ec (artırılmış güvenlik - increased safety)
ateşleme koruması ürünlerine ek olarak KELLER, esas olarak ateşleme koruması tip i 'nin
(kendinden güvenlik - intrinsic safety) basınç vericileri, seviye probları ve dijital göstergeleri üretir.
Kendinden güvenli olduğu onaylanan ürünler, patlayıcı bir atmosferin tutuşmasının kıvılcımlar
veya termal etkilerle tetiklenemeyeceği şekilde enerjiyi sınırlar. KELLER uluslararası bir şirkettir
ve bu nedenle yalnızca Avrupa pazarıyla sınırlı değildir. Bu nedenle basınç ölçüm teknolojisi
üreticisi, dünya çapında müşteriye özel ürünlere uygulanabilecek geniş bir sertifika yelpazesi
sunmaktadır:
|
Worldwide: IECEx |
International Electrotechnical Commission |
 |
| Europe: ATEX | Atmosphères Explosibles |  |
| United Kingdom: UKCA | United Kingdom Conformity Assessed |  |
| Russia: EAC | Eurasian Conformity |  |
Ayrıca aşağıdakiler için müşteriye özel yetkilendirmeler de mevcuttur:
| North America:FM Approved | FM Approved Certification for property damage prevention |
 |
| North America:UL Approved | Underwriters Laboratories |  |
| Canada: CSA | Canadian Standards Association |  |
| Korea: KCs | Korea Certification Safety |  |
KELLER'in patlamaya dayanıklı tüm ürünleri özel etiketleriyle tanınabilir. Bu etikette, gaz patlamasına dayanıklı
ürünler için diğer bilgilerin yanı sıra aşağıdaki bilgileri içeren bir anahtar bulunur:
• ATEX için Sembol Ex
• Ateşleme koruma tipi (örnek: ia)
• Gas group IIA, IIB or IIC
• Sıcaklık sınıfı (örnek: T4-T6)
• Cihaz koruma seviyesi (örnek: Ga)
• Ruhsatlandırma ofisi
• Lisans numarası
• Güvenli kullanıma yönelik özel koşullar kılavuzlarda daha ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Patlamaya dayanıklı ürünlerin kullanımı
Potansiyel patlayıcı ortamlara uygun olan ürünler oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir. KELLER,
1988'den beri patlamaya dayanıklı basınç ölçüm teknolojisi üretmektedir. Bu paha biçilmez deneyimin bir
sonucu olarak, KELLER'in sertifikalı ürünleri birçok sektörde tanınmaktadır.
Aşağıdaki dört örnek, hepsinin ortak bir temel görevi paylaştığı, günlük hayattan bilinen durumları
göstermektedir.Tüm uygulamalarda bir kabın seviyesi, doluluk seviyesi veya akış hızı, basınca göre
ölçülüyor ve izleniyor. Bu ortak görev, potansiyel olarak patlayıcı ortamlarda çok çeşitli tehlikeleri
beraberinde getirir:
Otomotiv Endüstrisi:
Boyama robotları
Püskürtme başlığında atomize edildiğinde buğular tutuşabilir karışımlar üretebilir.
Petrol Endüstrisi:
Benzin istasyonlarında dolum seviyesinin izlenmesi
Benzin istasyonlarında bir elektrik kıvılcımının gazlı atmosferin patlamasına neden olma riski vardır.
Havacılık Endüstrisi:
Buz çözme makinelerinin sıvı lojistiği
Buz çözme, yüksek derecede yanıcı olan en az %50 glikol ve sudan oluşan bir sıvı ile gerçekleştirilir.
Kimya Endüstrisi:
Kimyasal dağılımının izlenmesi
Kimyasal madde imalatçılarına ve distribütörlerine ait depolar, her türden farklı patlayıcı ve zararlı içerikleri
barındıran çok sayıda farklı kimyasal konteynerlerini barındırmaktadır.
